سویا

خصوصیات گیاه سویا:

این گیاه در فارسی با نام های متفاوتی از جمله، سوژا، لوبیا روغنی، لوبیا چینی، نخود فرنگی چینی و لوبیا منچوری نامیده شده است . در زبان انگلیسی به soybean مشهور است. سویا گیاهی است که در بهار به عنوان کشت اول و در تابستان به عنوان کشت دوم کاشته می شود . سویا دارای ریشه اصلی عمیقی بوده که می تواند تا 150 سانتی متری خاک نیز نفوذ نماید. در سویا علاوه بر ریشه اصلی، ریشه فرعی به صورت حجمی نیز وجود دارد که در صورت مساعد بودن شرایط و وجود باکتری های همزیست سویا، ازت موجود در هوا را در گره های ریشه سویا تثبیت می نماید. سویا گیاهی روز کوتاه است. رنگ گل های آن متنوع می باشد. (از جمله سفید ، بنفش و صورتی ) گل آذین آن، خوشه ای و دانه ی آن کلیوی یا گرد می باشند. سویا در دمای 8 تا 10 درجه ی سانتی گراد جوانه می زند، سویا گیاهی است کاملاً  خودگشن و میزان دگر گشنی در آن کمتر از5 درصد گزارش شده است. لذا می توان از بذور برداشت شده برای کشت سال های بعد استفاده کرد. گلدهی در سویا با روزهای کوتاه تحریک می شود. وزن هزار دانه در سویا بین 80 تا 450 گرم متغیر است. اما در ارقام  زراعی متداول  وزن هزار دانه، بین120 تا 230 گرم می باشد. دانه که بازده اقتصادی سویا ست حدود 47 درصد وزن اصلی گیاه را در زمان رسیدن تشکیل می دهد.

کاشت سویا :

1) خشکه کاری: پس از آماده سازی زمین، بصورت فا رو با فاصله خطوط60-50 سانتی متر با استفاده ازدستگاه های پنو ماتیک با صفحه های مخصوص سویا، عملیات کاشت انجام می گیرد. میزان مصرف بذر دراین روش 110-90 کیلوگرم بسته به نوع رقم می باشد . فاصله روی ردیف 8-3 سانتی متر وعمق کاشت  5 -3  سانتی متر می باشد ، سویا از نظر عملکرد به شدت نسبت به فاصله ردیف واکنش نشان می دهد. آبیاری در این روش بصورت نواری و هر 20-15 روز یکبار، با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه صورت می گیرد و در مجموع بین 4-3 بار آبیاری انجام می گیرد. میزان آب مصرفی در روش بارانی در دشت مغان بین 5 تا 7 هزار متر مکعب می باشد.

2) هیرم کاری: در این روش با از بین بردن کاه و کلش پس ازبرداشت غلات، زمین را بلافاصله آبیاری می کنند و پس از گاورو شدن زمین، 150-120 کیلوگرم بذر با دستگاه ردیف کار مناسب کشت می شود و آبیاری تا زمان ظهور گل ها متوقف می شود، سپس در مرحله گل دهی آبیاری دوم انجام می گیرد و ابیاری سوم نیز در مرحله پر شدن دانه ها صورت می گیرد.

در مجموع با آب قبل از کاشت که به آب هیرم معروف است معمولاً سه بار آبیاری انجام می گیرد. در مواردی که هوا بسیار گرم باشد و یا زمین شیب دار باشد، ممکن است آبیاری چهارم نیز ضرورت پیدا کند.

برداشت سویا

ریزش کامل برگ ها در زمان رسیدن گیاه نشان می دهد که محصول در مدت یک هفته، آماده برداشت خواهد بود رطوبت دانه 5 روز پس از ریزش تمام برگ ها به کمتر از 15 درصد می رسد، در مجموع پیشنهاد می شود، محصول سویا در رطوبت 13 در صد برداشت گردد. در حالت کلی از برداشت در هوای بارانی جداً بایستی خوداری کرد. روش برداشت نیز بر دو نوع است: در روش اول با استفاده از کمباین، عمل برداشت سویا انجام    می گیرد، در این روش زمان کوتاه و هزینه پایین است، اما مقداری  از محصول در ساقه ی بوته ها بر روی زمین می ماند و برداشت نمی گردد لذا افت محصول در این روش بیشتر از روش برداشت دستی است . در روش دوم که موسوم به روش دستی است، بوته ها بصورت دستی توسط کارگر با داس چیده شده و سپس با کمباین کوبیده       می شوند. در این روش، افت محصول به حداقل می رسد، اما هزینه کارگری افزایش پیدا می کند.