دانشجویان مواد دانشگاه تجن

گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید، هیچ راهی نیست که آن را نیست پایان، غم مخور

دانشجویان مواد دانشگاه تجن

گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید، هیچ راهی نیست که آن را نیست پایان، غم مخور

ویژوال بیسیک

سوالات امتحان ترم 8 صنایع

 

تقسیم از طریق تفریق

Private Sub Command1_Click()

x = Val(Text1)

y = Val(Text2)

i = 0

While x > 0

x = x - y

i = i + 1

Wend

Print i

End Sub


توان رسانی از طریق جمع

Private Sub Command1_Click()

x = Val(Text1)

y = Val(Text2)

f = 1

i = 1

While y >= i

f = f * x

i = i + 1

Wend

Print f

End Sub


به توان رساندن

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

c = a ^ b

Print c

End Sub


تبدیل سن به سال به معادل هر سال برابر با 30156 * 107

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Currency

Dim b As Currency

a = Val(Text1.Text(

b = a * 30156 * 10 ^ 7

Print b

End Sub


مجموع ارقام عددی 5 رقمی

Private Sub Command1_Click()

Dim a As integer

Dim b As integer

a = Val(Text1.Text)

b = a Mod 10

a = a \ 10

b = b + (a Mod 10)

a = a \ 10

b = b + (a Mod 10)

a = a \ 10

b = b + (a Mod 10)

b = b + (a \ 10)

Print b

End Sub


نتیجه ی 4 عمل اصلی

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

Dim c As Integer

Dim d As Integer

Dim e As Integer

Dim f As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

c = a + b

d = a - b

e = a * b

f = a / b

Label1.Caption = Str(c)

Label7.Caption = Str(f)

Label3.Caption = Str(e)

Label5.Caption = Str(d)

End Sub


1

123

12345

123

1

For i = 1 To 5 Step 2

For j = 1 To i

Print j;

Next j

Print

Next i

For i = 3 To 1 Step -2

For j = 1 To i

Print j;

Next j

Print

Next i


1

123

123456

123

1

Print 1;

For i = 0 To 6 Step 3

 For j = 1 To i

 Print j;

 Next j

Print

Next i

For i = 3 To 1 Step -2

For j = 1 To i

Print j;

Next j

Print

Next i


    *

  ***

*****

  ***

  ***

  ***

For i = 1 To 5 Step 2

For k = 2.5 - (i / 2) To 1 Step -1

Print " ";

Next k

For j = 1 To i

Print "*";

Next j

Print

Next i

For i = 1 To 3

For k = 1 To 1

Print " ";

Next k

For j = 1 To 3

Print "*";

Next j

Print

Next i


    *

  ***

*****

  ***   aبه جای   از این دنباله در برنامه اختیاری

  ***             

Private Sub Command1_Click()

For i = 1 To 6 Step 2

 For j = 1 To i

  For k = (i * j) To 3

  Print " ";

  Next k

 Print "*";

 Next j

Print

Next i

Dim a As Integer

a = Val(Text1.Text)

For i = 1 To a

 For j = 1 To 1

  Print " *** ";

 Next j

Print

Next i

End Sub

 


1

2 3

4 5 6

7 8 9 10

11 12 13 14 15

a = 1

b = 1

For i = 1 To 15

Print i;

If ((a - i) Mod b = 0) Then

b = b + 1

Print

a = i

End If

Next i


 تغییر ابعاد و عنوان فرم

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

Form1.Height = a

Form1.Width = b

Form1.Caption = Text3.Text

End Sub

ویژوال بیسیک - تمرین ها

حاصل جمع دو عدد

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

Dim c As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

c = a + b

Text3.Text = Str(c)

End Sub


تغییر عنوان فرم

Private Sub Text1_Change()

Form1.Caption = Text1.Text

End Sub


مغلوب عدد دو رقمی

Private Sub Command1_Click()

Dim num1 As Integer

num1 = Val(Text1.Text)

Label3.Caption =Str(num1Mod 10)+ Str(num1\ 10(

End Sub


مجموع اعداد چهار رقمی

rivate Sub Command1_Click()

Dim num1 As Integer

Dim sum As Integer

num1 = Val(Text1.Text)

sum = sum + (num1 Mod 10)

num1 = num1 \ 10

sum = sum + (num1 Mod 10)

num1 = num1 \ 10

sum = sum + (num1 Mod 10)

num1 = num1 \ 10

sum = sum + num1

Label1.Caption = Str(sum)

End Sub


ابعاد فرم

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

Form1.Height = Text1.Text

Form1.Width = Text2.Text

End Sub


رنگ فرم

Private Sub Command1_Click()

Form1.BackColor = vbBlue

End Sub

 

Private Sub Command2_Click()

Form1.BackColor = vbRed

End Sub


نتیجه ی 4 عمل اصلی

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

Dim c As Integer

Dim d As Integer

Dim e As Integer

Dim f As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

c = a + b

d = a - b

e = a * b

f = a / b

Label1.Caption = Str(c)

Label7.Caption = Str(f)

Label3.Caption = Str(e)

Label5.Caption = Str(d)

End Sub


تبدیل دما

Private Sub Command1_Click()

Dim c As Single

Dim f As Single

c = Val(Text1.Text)

f = 1.8 * c + 32

Text2.Text = Str(f)

End Sub

 

Private Sub Command2_Click()

Dim c As Integer

Dim f As Integer

f = Val(Text2.Text)

c = (f - 32) / 1.8

Text1.Text = Str(c)

End Sub


تبدیل به ساعت و دقیقه و ثانیه

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Long

Dim h As Long

Dim m As Long

Dim s As Long

a = Val(Text1.Text)

h = a / 3600

m = (a Mod 3600) / 60

s = (a Mod 60) / 1

Text2.Text = Str(h)

Text3.Text = Str(m)

Text4.Text = Str(s)

End Sub


عدد بزرگتر

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

If (a > b) Then

Text3.Text = Str(a)

Else

Text3.Text = Str(b)

End If

End Sub


 

زوج و فرد بودن

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

a = Val(Text1.Text)

If (a Mod 2 = 0) Then

Text2.Text = "zoj ast"

Else

Text2.Text = "fard ast"

End If

End Sub


بخشپذیری بر 2 و 3 و 5

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

a = Val(Text1.Text)

If (a Mod 2 = 0) And (a Mod 3 = 0) And (a Mod 5 = 0) Then

Print "bar 2 va 3 va 5 bakhsh pazir ast"

ElseIf (a Mod 2 = 0) And (a Mod 3 = 0) Then

Print "bar 2 va 3 bakhsh pazir ast"

ElseIf (a Mod 2 = 0) And (a Mod 5 = 0) Then

Print "bar 2 va 5 bakhsh pazir ast"

ElseIf (a Mod 3 = 0) And (a Mod 5 = 0) Then

Print "bar 3 va 5 bakhsh pazir ast"

ElseIf (a Mod 2 = 0) Then

Print "bar 2 bakhsh pazir ast"

ElseIf (a Mod 3 = 0) Then

Print "bar 3 bakhsh pazir ast"

ElseIf (a Mod 5 = 0) Then

Print "bar 5 bakhsh pazir ast"

End If

End Sub


نمایش 1 تا 10 عمودی

Private Sub Command1_Click()

For i = 1 To 10 Step 1

Print i

Next i

End Sub


نمایش 1 تا 10 افقی

Private Sub Command1_Click()

For i = 1 To 10 Step 1

Print i;

Next i

End Sub


ضرب از طریق جمع

Private Sub Command1_Click()

Cls

z = 0

Dim a As Integer

Dim b As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = Val(Text2.Text)

For i = 1 To b

z = z + a

Next i

Print z

End Sub


 

 

1

12

123

1234

For i = 1 To 4

 For j = 1 To i

 Print j;

 Next j

Print

Next i


1

22

333

4444

For i = 1 To 4

 For j = 1 To i

 Print i;

 Next j

Print

Next i


1

21

321

4321

Private Sub Command1_Click()

For i = 4 To 1 Step -1

 For j = i To 4

  Print 5 - j;

 Next j

Print

Next i

End Sub


1234

123

12

1

Private Sub Command1_Click()

For i = 4 To 1 Step -1

For j = 1 To i

 Print j;

 Next j

Print

Next i

End Sub


4

34

234

1234

Private Sub Command1_Click()

For i = 4 To 1 Step -1

For j = i To 4

 Print j;

 Next j

Print

Next i

End Sub


1  1

1  2

1  3

3  1

3  2

3  3

5  1

5  2

5  3

Private Sub Command1_Click()

For i = 1 To 5 Step 2

 For j = 1 To 3

  Print i, j

 Next j

Print

Next i

End Sub


*

**

***

****

***

**

*

For i = 1 To 4

 For j = 1 To i

 Print "*";

 Next j

Print

Next i

For i = 3 To 1 Step -1

 For j = 1 To i

 Print "*";

 Next j

Print

Next i


4

43

432

4321

For i = 1 To 4

 For j = 1 To i

 Print 5 - j;

 Next j

Print

Next i


معکوس 4 رقمی

Private Sub Command1_Click()

Dim a As Integer

Dim b As Integer

a = Val(Text1.Text)

b = a Mod 10

Print b;

a = a \ 10

b = a Mod 10

Print b;

a = a \ 10

b = a Mod 10

Print b;

b = a \ 10

Print b;

End Sub


مجموع فرد 1 تا 100

Private Sub Command1_Click()

b = 0

For i = 1 To 100 Step 2

b = b + i

Next i

Print b

End Sub

OR

Private Sub Command1_Click()

b = 0

For i = 1 To 100

If (i Mod 2 <> 0) Then

c = c + i

End If

Next i

Print c

End Sub


فاکتوریل یک عدد

Private Sub Command1_Click()

Cls

b = 1

Dim a As Integer

a = Val(Text1.Text)

For i = a To 1 Step -1

b = b * i

Next i

Print b

End Sub


1

23

456

Private Sub Command1_Click()

a = 1

b = 1

For i = 1 To 6

Print i;

If ((a + i) Mod b = 0) Then

b = b + 1

Print

a = i

End If

Next i

End Sub


      *

    **

  ***

****

For i = 1 To 4

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "*";

 Next j

Print

Next i


      *

    **

  ***

****

****

   ***

     **

       *

For i = 1 To 4

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "*";

 Next j

Print

Next i

For i = 4 To 1 Step -1

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "*";

 Next j

Print

Next i


    **

    ****

  ******

********

For i = 1 To 4

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "**";

 Next j

Print

Next i

در دستورالعمل های ستاره می توان از برنامه های زیر نیز استفاده کرد:

1)For i = 1 To 4

 For j = 1 To i

  For k = (i * j) To 3

  Print " ";

  Next k

 Print "**";

 Next j

Print

Next i       

2)For i = 1 To 8 Step 2

  For k = 4 - (i / 2) To 1 Step -1

  Print " ";

  Next k

  For j = 1 To i

 Print "**";

 Next j

Print

Next i

اما از در ساختار ستاره برای تعداد بیشتر در هرم با مشکل مواجه خواهد شد.

این روش ها برای شکل های دیگر نیز به همین صورت مشکل ایجاد می کند.


     **

    ****

  ******

********

********

  ******

    ****

      **

For i = 1 To 4

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "**";

 Next j

Print

Next i

For i = 4 To 1 Step -1

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "**";

 Next j

Print

Next i


      **

    ****

  ******

********

       **

   ******

For i = 1 To 4

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "**";

 Next j

Print

Next i

For i = 1 To 4 Step 2

 For k = (4 - i) To 1 Step -1

 Print " ";

 Next k

 For j = 1 To i

 Print "**";

 Next j

Print

Next i


ماشین حساب

Dim a As Long               

Dim opt As String

 

Private Sub Command1_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "1"

End Sub

 

Private Sub Command10_Click()

a = Val(Text1.Text)

Text1.Text = "0"

opt = "/"

End Sub

 

Private Sub Command11_Click()

a = Val(Text1.Text)

Text1.Text = "0"

opt = "*"

End Sub

 

Private Sub Command12_Click()

a = Val(Text1.Text)

Text1.Text = "0"

opt = "-"

End Sub

 

Private Sub Command13_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "0"

End Sub

 

Private Sub Command14_Click()

Text1.Text = " "

End Sub

 

Private Sub Command16_Click()

a = Val(Text1.Text)

Text1.Text = "0"

opt = "+"

End Sub

 

Private Sub Command17_Click()

Dim b As Long

b = Val(Text1.Text)

If (opt = "+") Then

Text1.Text = a + b

ElseIf (opt = "-") Then

Text1.Text = a - b

ElseIf (opt = "*") Then

Text1.Text = a * b

ElseIf (opt = "/") Then

Text1.Text = a / b

End If

End Sub

 

Private Sub Command2_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "2"

End Sub

 

Private Sub Command3_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "3"

End Sub

Private Sub Command4_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "4"

End Sub

 

Private Sub Command5_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "5"

End Sub

 

Private Sub Command6_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "6"

End Sub

 

Private Sub Command7_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "7"

End Sub

 

Private Sub Command8_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "8"

End Sub

 

Private Sub Command9_Click()

Text1.Text = Text1.Text + "9"

End Sub


 

چراغ راهنمایی رانندگی

Private Sub Timer1_Timer()

If (Shape3.Visible = True) Then

Shape3.Visible = False

Shape4.Visible = True

Shape5.Visible = False

Timer1.Interval = 5000      اختیاری

Label1.Caption = Timer1.Interval

ElseIf (Shape4.Visible = True) Then

Shape3.Visible = False

Shape4.Visible = False

Shape5.Visible = True

Timer1.Interval = 8000     اختیاری

Label1.Caption = Timer1.Interval

ElseIf (Shape5.Visible = True) Then

Shape3.Visible = True

Shape4.Visible = False

Shape5.Visible = False

Timer1.Interval = 2000      اختیاری

Label1.Caption = Timer1.Interval

End If

End Sub


قرمز و زرد هشدار راهنمایی رانندگی

Private Sub Timer1_Timer()

If (Shape3.Visible = True) Then

Shape3.Visible = False

Shape4.Visible = True

Shape5.Visible = False

Timer1.Interval = 2000

ElseIf (Shape4.Visible = True) Then

Shape3.Visible = True

Shape4.Visible = False

Shape5.Visible = True

Timer1.Interval = 3000

ElseIf (Shape5.Visible = True) Then

Shape3.Visible = True

Shape4.Visible = False

Shape5.Visible = True

Timer1.Interval = 3000

End If

End Sub

نمونه سوال بخش معرفی جنس های مخمر

نمونه سوال بخش معرفی جنس های مخمر

بر روی لینک زیر کلیک کنید
http://up.iranblog.com/images/26215198833227147259.swf
نرم افزار مورد نیاز را می توانید از آدرس زیر دریافت نمایید:

http://dl.softgozar.com/Files/Software/Adobe_Flash_Player_11.1.102.55_x86_Final_for_Internet_Explorer_AOL_Softgozar.com.exe

رمز فایل: www.softgozar.com

نمونه سوال بخش معرفی جنس های کپک

نمونه سوال بخش معرفی جنس های کپک

بر روی لینک زیر کلیک کنید

http://up.iranblog.com/images/07936002717288469771.swf
نرم افزار مورد نیاز را می توانید از آدرس زیر دریافت نمایید:

http://dl.softgozar.com/Files/Software/Adobe_Flash_Player_11.1.102.55_x86_Final_for_Internet_Explorer_AOL_Softgozar.com.exe

رمز فایل: www.softgozar.com

نمونه سوال بخش معرفی جنس های باکتری

نمونه سوال بخش معرفی جنس های باکتری

بر روی لینک زیر کلیک کنید
http://up.iranblog.com/images/24690463620099692189.swf

نرم افزار مورد نیاز را می توانید از آدرس زیر دریافت نمایید:

http://dl.softgozar.com/Files/Software/Adobe_Flash_Player_11.1.102.55_x86_Final_for_Internet_Explorer_AOL_Softgozar.com.exe

رمز فایل: www.softgozar.com

تیتراسیون های رسوبی

تیتراسیون های رسوبی:

اگر یک واکنش رسوبی به طور کمی و سریع انجام شود، می توان از آن برای عمل تیتراسیون و سنجش حجمی استفاده کرد. معرف هایی که معمولا برای تعیین نقطه پایان عمل تیتراسیون های رسوبی به کار می روند به سه دسته ی اصلی طبقه بندی می شوند.

الف) معرف هایی که در دسته اول قرار دارند شامل آن دسته از معرف های شیمیایی هستند که بعد از کامل شدن رسوب گیری با تیترانت اضافی موجود در محلول ترکیب شده و رسوب رنگی تولید می کنند و لذا خاتمه عمل با حجم تیترانت مصرفی و تشکیل رسوب رنگی مشخص می شود. (تشکیل رسوب کرومات نقره آجری رنگ در نقره سنجی به روش مور)

ب) معرف هایی که در دسته ی دوم طبقه بندی می شود شامل ترکیبات شیمیایی هستند که با محلول تیترانت اضافی مازاد بر واکنش رسوبی عمل نموده و خاتمه عمل، محصول رنگی محلول خواهد بود. غالبا این محصول رنگی کمپلکسی است که معرف با تیترانت می دهد. (کمپلکس قرمز Fe3+ با تیوسیانات در نقره سنجی به روش ولهارد)

ج) معرف های رسبی که در دسته ی آخر قرار دارند شامل گونه ها و مواد شیمیایی هستند که روی رسوبی که در طول تیتراسیون تشکیل می شود جذب سطحی می شوند، رنگ معرف جذب شده بر روی رسوب با رنگ نمونه محلول آن متفاوت است. از آن جایی که جذب سطحی معرف روی رسوب وقتی صورت می گیرد که تیترانت اضافی در محلول موجود باشد (برای مثبت شدن رسوب)، لذا خاتمه تیتراسیون با تغییر رنگ مشخص می شود. (استفاده از معرف فلوئورسین در تعیین یون کلرید در نقره سنجی به روش فاجانز)

تعیین غلظت یون نقره به روش مور

غالبا در تیتراسیون های رسوبی از محلول های نیترات نقره استفاده می شود. در روش مور، یون نقره برای سنجش یون های کلراید، برماید و یداید به کار می رود.

نقطه پایان با افزودن یون نقره اضافی در حضور پتاسیم کرومات کافی و تشکیل رسوب کرومات نقره قرمز آجری رن تعیین می شود.

2Ag2++ CrO42- ---> Ag2CrO4 (S­)      قرمز آجری

برای ممانعت در تبدیل یون کرومات به یون هیدروژن کرومات (HCrO4-) لازم است PH محلول را بیش از 6/5 نگه داشت. ا طرفی چون در PH های بالاتر از حدود 10/3 هیدروکسید نقره با هالید های نقره همزمان رسوب می کند، PH عمل بایستی بین 6/5-10/3 باشد و بهتر است در PH های خنثی صورت گیرد.

در روش مور برای سنجش یون کلرید، محلول شامل یون های کلرید با محلول استاندارد نقره تیتر می شود و به عنوان شناساگر محلولی از کرومات به محلول مجهول اضافه می شود که ایجاد رنگ زرد می کند. وقتی رسوب کلراید نقره کامل شد، اولین قطره اضافه نقره با یون های کرومات تولید رسوب قرمز آجری کرومات نقره می کند ولی در حضور کلرید نقره سفید رنگ، رنگ محتویات ارلن زرد کدر می گردد.

اگر نیترات نقره به صورت خالص نباشد ابتدا باید محلول تهیه شده آن را توسط محلول استاندارد کلرید سدیم استاندارد نمود.

تعیین مقدار KBr مجهول به روش فاجانز

در روش فاجانز، یک معرف جذبی برای تعیین نقطه پایان تیتراسیون رسوبی به کار می رود. گرچه در تیتراسیون های متعدد، معرف های جذبی زیادی در دستری هستند لکن می توان با یک مثال ساده راهی را که این معرف ها در تعیین نقطه پایان به کار می برند، نشان داد.

معرف خذب سطحی (فلوئورسین در سنجش یون کلرید توسط نیترات نقره و یا معرف ائوزین در سنجش یون برمید توسط نیترات نقره)

در محلول باید به صورت آنیون خارج گردد که چنین شرایطی با کنترل PH محلول حاصل گردد.

قبل از نقطه اکی والان تیتراسیون، محلول حاوی یون های اضافی کلرید می باشد که رسوبی با بار سطحی منفی حاصل می کند و بار سطحی منفی، یون های منفی معرف جذبی را از خود دور کرده و در نتیجه، یون ها به همان حالت در محلول باقی می مانند.

بعد از نقطه اکی والان، یون های Ag+ اضافی جذب رسوب کلرید نقره شده و رسوب بار سطحی مثبت حاصل می کند. در این حالت معرف (آنیون) جذب رسوب شده و رنگ رسوب از سفید به رنگی دیگر (صورتی) تغییر می یابد. تغییر رنگ مشاهده شده نشانه پایان تیتراسیون می باشد. معرف های جذبی مناسبی برای تیتراسیون های کلرید، برمید، یدید و تیوسیانات توسط یون نقره وجود دارند.

تیتراسیون های اکسیداسیون و احیا (منگانومتری)

تیتراسیون های اکسیداسیون و احیا (منگانومتری):

تیتراسیون های اکسیداسیون و احیا شامل تمام واکنش هایی است که در برگیرنده ی تغییر عدد اکسیداسیون یا انتقال الکترون بین مواد موجود در واکنش می باشد و محلول های استاندارد عوامل اکسید کننده یا احیا کننده هستند. اما در تیتراسیون ها معمولا از عوامل اکسید کننده استاندارد بیشتر استفاده می شود و از عوامل احیا کننده استاندارد به علت اکسید شدن آن ها توسط اکسیژن هوا کمتر استفاده می شود.

پرمنگنات پتاسیم، اکسید کننده پرقدرتی است که شاید در بین تمام عوامل اکسید کننده استاندارد، بیشترین کاربرد را داشته باشد. دسترسی آسان، قیمت اکسید کنندگی بالا و عدم نیاز به شناساگر در تیتراسیون ها به علت رنگ شدید محلول آن، عواملی است که کاربرد این واکنش گر را گسترش داده است. از جمله معایب این واکنش گر می توان به پایداری محدود محلول های استاندارد آن و وابستگی شدید توان اکسید کنندگی آن به اسیدیته و PH محیط اشاره کرد. بنابراین قدرت اکسید کنندگی و طبیعتا محصولات حاصل از احیای پرمنگنات در شرایط و PHهای مختلف، متفاوت است. غالبا ترجیح داده می شود که تیتراسیون های منگانومتری در محیط اسیدی قوی انجام گیرد. عدد اکسایش اتم منگنز (Mn) +7 است.

تیتراسیون خنثی شدن اسید و باز

تیتراسیون خنثی شدن اسید و باز:

خنثی شدن یعنی از بین رفتن اثر بازها توسط اسیدها و یا اثر اسیدها توسط بازها که محصول این واکنش نمک و آب است. محلول های استاندارد اسیدها و بازها به طور گسترده ای برای تعیین آنالیت هایی استفاده می شوند که خود اسید یا باز و یا ترکیباتی هستند که می توان آن ها را با عوامل شیمیایی به گونه های اسیدی و بازی تبدیل کرد. واکنش های خنثی شدن، واکنش های سریع با معادله شیمیایی مشخص بوده و به طور کلی غالب ویژگی های یک واکنش اسید ایده آل برای تیتراسیون حجمی را دارا می باشد. با استفاده از عمل خنثی شدن و با معلوم بودن غلظت اسید و باز تیترانت، غلظت و مقدار اسید و باز آنالیت را می توان بدست آورد.

اسیدها و یا بازهای قوی به عنوان محلول های استاندارد در تیتراسیون خنثی شدن به کار می روند زیرا واکنش میان آن ها و آنالیت نسبت به اسیدها و بازهای ضعیف، کامل تر است. محلول های اسید استاندارد که برای تیتراسیون بازها مورد استفاده قرار می گیرند می توان HCl، H2SO4، HClO4 را نام برد. از HNO3 استفاده نمی شود زیرا خاصیت اکسندگی قوی دارد که موجب واکنش های نامطلوب و ناخواسته می گردد. از جمله بازهای استاندارد می توان NaOH، KOH و Ba(OH)2 را نام برد.

دقت شود که در تیتراسیون اسید قوی و باز قوی و بلعکس، PH نقطه اکی والان برابر 7 است و در مورد دیگر، PH ممکن است بزرگتر یا کوچکتر از 7 بشود که بستگی به جسم تیترشونده و شرایط تیتراسیون دارد.

تیتراسیون ها و سنجش های حجمی

تیتراسیون ها و سنجش های حجمی

مقدمه:

روش های تیترسنجی گروه بزرگ و مهمی از روش های کمی را تشکیل می دهند و از جمله روش های تجزیه ای هستند که در آن ها مقدار یک ترکیب تویط مقدار لازم از یک واکنشگر استاندارد که به طور کامل با نمونه واکنش می دهد، تعیین می شود.

تیتراسیون های حجم سنجی، روش های سریع، راحت و دقیقی هستند که به سهولت انجام پذیرند و به همین دلیل کاربرد گسترده ای یافته اند.

تئوری:

تجزیه حجمی به طور کامل شامل تعیین حجم محلولی با غلظت مشخص است که باید با محلول جسم مورد سنجش یه طور کلی واکنش کند. محلولی که غلظت آن دقیقا معلوم است، محلول استاندارد یا تیترانت نامیده می شود. ماده ای که مقدار آن باید تعیین شود، تیترشونده یا آنالیت نام دارد و فرایند افزودن محلول استاندارد به آنالیت را تا تشکیل واکنش تیتراسیون می نامند.

تیتراسیون معمولا با افزودن محلول استاندارد از یک بورت و یا از یک وسیله ی اندازه گیری حجمی دیگر به حجم معینی از محلول آنالیت انجام می گیرد تا اینکه واکنش بین آن ها کامل شود. نفطه ای که در آن این عمل انجام می گیرد و در آن مقدار واکنش گر استاندراد افزوده شده از نظر شیمیایی دقیقا هم ارز آنالیت است، نقطه هم ارزی یا نقطه اکی والان نامیده می شود.

بدیهی است که هر اندازه در تهیه محلول استاندارد دقت شود، نتایج دقیق تری به دست خواهد آمد و اگر لازم باشد می توان محلول استاندارد تهیه شده را با یک محلول استاندارد اولیه (که غلظت آن دقیقا معلو است و برای همین منظور ساخته شده) تیتر کرد.

تعریف محلول های استاندارد اولیه و ثانویه:

محلول استاندارد اولیه، ماده ای است که برای تعیین غلظت دقیق ماده دیگر، به کار می رود. محلولی را می توان به عنوان محلول استاندارد اولیه به کار برد که دارای خصوصیات زیر باشد:

1.  پایدار باشد (در مقابل عوامل جوی و مواد آزمایشگاه حساس نباشد و واکنشی انجام ندهد، مثلا جاذبه الرطوبه یا فرار نباشد).

2.  خالص باشد یا از درجه خلوص بالا و مشخص برخوردار باشد.

3.  جامد باشد و فرمول شیمیایی، با ترکیب مطابقت داشته باشد.

4.  در حلال محیط تیتزاسیون محلول باشد.

5.  وزن فرمولی و عدد اکی والان بالایی داشته باشد (باعث می شود میزان خطای توزین به حداقل برسد)

6.  تا جایی که امکان دارد انتخاب گر (Selective) باشد.

بنابراین محلول سود که جاذبه الرطوبه است یا محلول هیدروکلریک اسید نمی توانند به عنوان محلول استاندارد اولیه مصرف شوند، زیرا غلظت آن ها دچار تغییراتی می شود لذا برای استاندارد کردن این محلول ها و تعیین نرمالیته دقیق آن ها از یک محلول استاندارد اولیه استفاده می کنند. به عنوان مثال وقتی می خواهیم محلول هیدروکلریک اسید N/10 داشته باشیم، تقریبا محلول N/10 می سازیم و سپس توسط تیتراسیون با محلول استاندارد اولیه سدیم کربنات، دقیقا محلول N/10 را از آن می سازیم که به آن محلول استاندارد ثانویه می گویند.

تشخیص نقطه اکی والان در یک تیتراسیون:

طبیعتا تکمیل تیتراسیون باید با تغییراتی که برای چشم قابل رویت باشد، مشخص می شود. در تیتراسیون هایی که به شیوه کلاسیک انجام می گیرند. این تغییر یا به وسیله خود محلول استاندارد (رنگ خود محلول) و یا اغلب با افزودن واکنشگر کمکی به نام معرف یا شناساگر به محلول آنالیت صورت می گیرد و پس از آن که واکنش بین ماده و محلول استاندارد و عملا کامل شد، شناساگر در محلول تغییر مرئی و واضحی (تغییر رنگ و یا تشکیل کدری) ایجاد می کند. نقطه ای که در آن معرف تغییر رنگ می دهد، نقطه پایانی تیتراسیون نامیده می شود و حجم لازم برای کامل شدن تیتراسیون از اختلاف بین درجات بورت در آغاز و پایان تیتراسیون تعیین می شود.

نقطه اکی والان در یک تیتراسیون یک مفهوم نظری است، در حقیقت موقعیت این نقطه را فقط بر اساس تغییرات فیزیکی که در رابطه با نقطه اکی والان است می توان حدس زد. این تغییرات خود را در نقطه پایانی آشکار می سازد.

در یک تیتراسیون ایده آل، نقطه پایانی بر نقطه اکی والان منطبق می شود. اما در عمل همیشه اختلاف جزیی بین این دو نقطه وجود دارد که مربوط به نارسایی تغییرات فیزیکی (به ندرت شناساگر را می توان یافت که دقیقا در نقطه هم ارزی تغییر رنگ دهد) و محدودیت توانایی ما در مشاهده این تغییرات (توانایی و قدرت بنیادی در تشخیص تغییر رنگ) است. خطای تیتراسیون نیز محصول این عوامل است و در انجام یک تیتراسیون همواره سعی بر این است که شناساگر و شرایط عمل به گونه ای انتخاب شود که اختلاف بین نقطه پایانی و نقطه هم ارزی به حداقل برسد.

برای اینکه یک واکنش شیمیایی در تجزیه حجم سنجی مورد استفاده قرار بگیرد باید دارای شراط زیر باشد:

1.  تیترانت و آنالیت به طور کامل و با نسبت استوکیومتری و هم ارزی مشخص با هم واکنش دهند.

2.  واکنش تیتراسیون باید سریع باشد.

3.  در نقطه هم ارزی تغییر محسوسی در برخی از خواص شیمیایی و فیزیکی محلول آنالیت به وجود آید.

4.  یک معرف مناسب برای واکنش تیتراسیون مورد نظر در نقطه پایانی وجود داشته باشد.

انواع تیتراسیون های حجمی:

الف) تیتراسیون های خنثی شدن اسید و باز (اسید سنجی و قلیا سنجی)

این گروه از تیتراسیون ها شامل سنجش غلظت یک اسید توسط یک محلول باز استاندارد (اسیدیمتری) و یا سنجش و اندازه گیری مقدار باز موجود در یک محلول توسط محلول استاندارد اسید (قلیا سنجی) می باشد. اسید و باز آنالیت می تواند به صورت آزاد وجود داشته باشد یا در نتیجه هیدرولیز یون های آنالیت به وجود آید. واکنش کلی عبارت است از:

H+ + OH- ---> H2O

زیرا هر مول H+ با یک مول OH- خنثی می شود. یک اکی والان از هر اسید در محلول آبی تولید یک مول پروتون (H+) می کند و یک اکی والان از هر باز در محلول آبی تولید یک مول هیدروکسید (OH-) می کند.

ب) تیتراسیون های اکسیداسیون احیا

واکنش های این نوع از تیتراسیون ها از نوع واکنش های اکسیداسیون و احیا بوده که شامل مبادله الکترون بین گونه های الکترواکتیو است. در این نوع از تیتراسیون ها، تیترانت و تیترشونده عوامل احیا کننده و اکسید کننده هستند و یک آنالیت احیا کننده توسط یک تیترانت اکسید کننده و یا یک آنالیت اکسید کننده با یک عامل احیا کننده تیتر می شود، به عنوان مثال تیتراسیون های منگانومتری

ج) تیتراسیون های رسوبی

در این نوع تیتراسیون ها از واکنش میان تیترانت و تیترشونده، رسوب تشکیل می شود و محصول واکنش تیتراسیون رسوب است. معمولا این تیتراسیون ها توسط محلول های نیترات نقره انجام می گیرد.

د) تیتراسیون های تشکیل کمپلکس

این تیتراسیون ها شامل واکنش های تشکیل کمپلکس است و در آن تیترانت و آنالیت به عنوان عوامل کمپلکس کننده و کمپلکس شونده بر یکدیگر اثر می کنند. مهمترین واکنش گر در تیتراسیون های تشکیل کمپلکس، اتیلن دی آمین تترااستیک اسید (EDTA) است و به عنوان یک عامل کمپلکس کننده ی قوی عمل می کند.

روابط هم ارزی و استوکیومتری و کاربرد آن ها در تیتراسیون:

همان طور که قبلا توضیح داده شد، در نقطه هم ارزی و استوکیومتری و کاربرد آن ها در تیتراسیون:

همان طور که قبلا توضیح داده شد در نقطه هم ارزی تعداد اکی والان های تیترانت و تیترشونده در محلول برابر است:

eq1 = eq2

از تعریف نرمالیته محلول داریم:

N=eq/V ---> eq=N.V ---> N1V1=N2V2

در این رابطه در طرفین معادله عبارت حجم مشاهده می شود. برای بیان V1 و V2 از هر واحد حجمی می توان استفاده کرد به شرط آن که واحد یکسانی برای هر دو بکار رود.