اندازه گیری اندازه ی یک باکتری برای بررسی رشد آن و شمارش باکتری
اندازه گیری اندازه ی یک باکتری برای بررسی رشد آن:
روش اول: ابتدا باکتری را بر روی لام آزمایشگاهی قرار داده و با استفاده از میکروسکوپ سیاه از آن عکس تهیه کرده و با بزرگنمایی حجم آن را بدست می آوریم.
روش بیومس (زی توده-biomass): استفاده از کل توده ی زیستی که برای اندازه گیری اقدام به استفاده از تعیین میزان کربن می کنیم.
روش تعیین میزان ماده ی خشک: با بررسی ترکیبات شیمیایی (proximate compozitoin) موجود از قبیل: خاکستر (ash)، پروتیین (protein)، چربی (fat)، رطوبت (moisture).
در این روش خاکستر از بقایای مواد معدنی است و هم چنین در رطوبت پس از خشک کردن، ماده ی خشک باقی می ماند که اگر این مقدار متغیر باشد در میزان رشد باکتری نیز تغییر ایجاد می کند. (مطابق با تغییر)
*با حذف رطوبت پروتیین اضافه می شود.
روش تعیین از طریق افزایش حجم: با افزایش حجم، DNA ثابت است و سیتوپلاسم افزایش یافته و در نتیجه RNA نیز افزایش می یابد و هم چنین با افزایش تعداد و رشد، هم DNA و هم RNA افزایش می یابند که در این روش از طریق سنجش میزان RNA نسبت به DNA، رشد را تعیین می کنند.
*اگر مقدار RNA بیش از حجم مجاز شود، برای انسان آلرژیک می شود.
شمارش باکتری:
شمارش باکتری از دو طریق انجام می پذیرد: شمارش باکتری های زنده- شمارش باکتری های زنده و مرده
شمارش باکتری های زنده:
روش شمارش صفحه ای: (pour plate count): از دقیق ترین و استاندارد ترین روش ها می باشد که در تعیین کیفیت بهداشتی مواد غذایی استفاده می شود. این روش مشکلاتی نیز به همراه دارد که عبارتند از: عدم توانایی در سنجش میکروارگانیزم های سرما دوست و سرما گرا و هم چنین عدم توانایی در سنجش میکروارگانیزم های غذاهای تخمیری.
در این روش ابتدا رقت های خاصی تعیین می شود (با توجه به دید اولیه ای که نسبت به باکتری های مواد غذایی وجود دارد و هم چنین در صورت عدم وجود دانش کافی علتی است بر این که چندین رقت تهیه شود)(مثلا در یک ماهی برای گوشت آن رقت های 102-107 تهیه می شود) بعد از تهیه رقت ها محیط کشت در داخل لوله های آزمایش یخته شده و در داخل آب جوش قرار می گیرد. در همین حال رقت های تعیین شده در پلیت قرار می گیرند و سپس محیط کشت از حرارت بالا خارج شده و تا دمای 40-45 درجه سانتی گراد سرد می شود. بعد از سرد شدن، محیط کشت به پلیت اضافه می شود و در انکوباتور به مدت 48 تا 72 ساعت قرار می گیرد و هم چنین دمای 32 تا 37 درجه سانتی گراد. (با این روش تنها باکتری های هوازی مزوفیل مورد بررسی قرار می گیرند) پس از ایجاد کلونی ها برای شمارش از لام هماسیتومتر (hemacytometer) استفاده می شود.
شمارش باکتری های زنده و مرده: این روش جهت شمارش باکتری های زنده و مرده صورت می گیرد و این عمل از طریق میکروسکوپ می باشد که پس از تهیه ی گسترش باکتریایی و عمل رنگ آمیزی، تعداد میکروب ها در زیر میکروسکوپ شمارش می شود.
روش کدورت سنجی: این روش جهت سنجش تعداد باکتری ها در محیط کشت مایع انجام می شود که در این روش سانتریفیوژ یا شستشوی قبل از انجام مراحل، لازم می باشد.
این روش خود به دو روش مجزا تقسیم می شود: 1- اسپکتروفتومتر 2- لوله های مک فارلند
1- اسپکترومتر: این روش با استفاده از دستگاهی با همین نام انجام می شود که بر اساس بررسی اختلاف طول موج تابیده شده به ماده و طول موج خارج شده از سلول و مطابقت با یک نمونه محلول شاهد (blank) تعداد باکتری ها را تعیین می کند.
2- لوله های مک فارلند (Mc farland): از نمک باریم برای ساختن لوله های مک فارلند استفاده می شود و پس از تهیه غلظت های مختلف این نمک، لوله هایی با کدورت های مختلف ایجاد می شود که با مقایسه ی نمونه ی آزمایشگاهی و نمونه های استاندارد و بررسی جدول استاندارد موجود، تعداد باکتری ها مشخص می شود.
