کالیبراسیون

کالیبراسیون:

مقایسه ابزار دقیق با یک مرجع استاندارد آزمایشگاهی در شرایط استاندارد ، جهت اطمینان از دقت و سلامت آن و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت به آن استاندارد وتنظیم آن در مقایسه با استاندارد .

تعریف دیگری که در ایزو 10012 آمده است کالیبره کردن را چنین معرفی کرده است: مجموعه ای ازعملیات که تحت شرایط مشخصی برقرار می شود و رابطه ی بین مقادیر نشان داده شده توسط وسیله اندازه گیری و مقادیر متناظر آن کمیت توسط استاندارد مرجع را مشخص می نماید.

معمولا کالیبراسیون اولیه دستگاه آزمون و اندازه گیری (TME) در مرحله ی ساخت و تولید آن انجام می گیرد که می تواند شامل این مراحل باشد : درجه بندی دستگاه ، تنظیم مدارات الکتریکی موجود روی وسیله مانند تنظیم نشان دهنده های دیجیتالی،تخمین عدم قطعیت و پایداری دستگاه . پس از این مراحل وسیله اندازه گیری با توجه به طول عمر آن مورد استفاده قرار می گیرد. کالیبراسیون مجدد جهت اطمینان از عملکرد صحیح دستگاه ها و کنترل کیفیت اجزای آنها مورد نیاز است. بنابراین با کالیبراسیون مجدد می توان عوامل و اجزایی از دستگاه را که کیفیت خود را از دست داده است، شناسایی کرد .

دستگاه های اندازه گیری باید به طور دوره ای کالیبره شوند. گذشت زمان، فرسودگی، حوادث غیر قابل پیش بینی، باعث می شوند تا قابلیت ردیابی نتایج آنها تا استانداردها زیر سوال رفته و نیازمند تایید مجدد باشند. برای تجهیزات کالیبره شده گواهی کالیبراسیون صادر شده و ضمیمه دستگاه می گردد. کالیبره کردن تمام تجهیزات لازم نیست . برخی از آنها ممکن است صرفا به عنوان نشان دهنده مورد استفاده قرار گیرند. انواع دیگر تجهیزات ممکن است به عنوان ابزار تشخیصی و آشکارسازی به کار بروند. هر گاه وسیله ای برای تعیین قابلیت پذیرش محصول و یا عوامل موثر در فرایند آزمون مورد استفاده قرار نگیرد کالیبراسیون آن ضرورت ندارد.

کالیبراسیون اولیه وسیله اندازه گیری چگونگی کارایی مورد ادعای سازنده را به مشتری نشان می دهد . پارامتر هایی که توسط دستگاه اندازه گیری می شود به استاندارد های اندازه گیری قابل ردیابی ارجاع داده می شود که اگر چنین نباشد اطمینانی به آنها نمی توان داشت . کالیبراسیون مجدد به خاطر کنترل و نگهداری فرایند های اندازه گیری که با وسیله ی اندازه گیری انجام می شود لازم است . معمولا عدم قطعیت وسیله نسبت به زمان و با استفاده های مکرر از آن افزایش می یابد .

از ملزومات هر تحقیق، طراحی فعالیت های تولیدی، آزمون های نهایی و کالیبراسیون تولیدات و تجهیزات قبل از تحویل می باشد . همچنین کالیبراسیون قابل ردیابی ،حصول اطمینان از عدم قطعیت اندازه گیری در یک بخش از فرایند را که بر بخش های دیگر فرایند تاثیر گذار است امکان پذیر می سازد.

کالیبراسیون در آزمایشگاه های مرجع انجام می پذیرید. کالیبراسیون می تواند در مکانی که وسیله اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد نیز انجام شود .

این عمل از مزایای زیر برخوردار است:

1-  تنش های ناشی از جابجایی وسیله به حداقل می رسد

2-  کالیبراسیون ساده تر و ارزان تر تمام می شود چون کالیبراسیون فقط در نقاط مورد نظر کاربران انجام می شود.

3-  کاربران می توانند از حفاظت دستگاههای خود مطمئن باشند

4-  کالیبراسیون در کوتاه ترین زمان خود انجام می گیرد و در عملکرد دستگاه انقطاعی پیش نمی آید.

از معایب این عمل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

·      تغییرات شرایط محیطی روی دستگاه های مرجع ممکن است تاثیر گذار باشد.

·      ابعاد دستگاه های مرجع ممکن است مشکل ایجاد کند.

·      کالیبراسیون در محل، هزینه های اضافی دربر دارد.

کیفیت و هزینه کالیبراسیون بستگی به روش کالیبراسیون و تعداد نقاط مورد بررسی دارد. هزینه کالیبراسیون از عوامل مهم و تعیین کننده در انجام آن می باشد . در روش های مختلف کالیبراسیون هزینه ها متغیر است؛ بنابر این لازم است توضیحات بیشتری درباره انواع روش های کالیبراسیون ارائه شود. سیستم های کالیبراسیون را می توان به چهار گروه زیر تقسیم کرد :

1-  کالیبراسیون جهت بازرسی و تصحیح: باتوجه به نتایج حاصل از بازرسی ،تصحیح اعمال می شود. تا وقتی که خطا در حدود قابل قبول سیستم اندازه گیری باشد، نیازی به تصحیح نیست و از وسیله ی اندازه گیری می توان استفاده کرد. اما اگر خطای مقادیر مورد اندازه گیری از حدود قابل قبول بیشتر باشد اعمال تصمیمات لازم ضروری است.

2-  کالیبراسیون فقط به منظور بازرسی: اگر خطای مقادیر مورد اندازه گیری که از اعمال بازرسی حاصل می شوند در حدود تعریف شده باشد، از دستگاه اندازه گیری می توان استفاده کرد.از آنجا یی که تصحیح ویا تعمیر دستگاه اندازه گیری گران است با بازرسی های دوره ای تا زمانی که خطای وسیله اندازه گیری در حدود تعریف شده باشد استفاده از آن بلامانع است.چنانچه خطاها ازحدود تعریف شده تجاوز کنند وسیله اندازه گیری را باید کنار گذاشت ویا تقلیل رده وکلاس داد.

3-  کالیبراسیون فقط به منظور تصحیح: در این روش بازرسی انجام نمی شود اما تصمیمات لازم جهت رسیدن به مفهومی معادل کالیبراسیون جدید واستفاده از وسیله اندازه گیری انجام می شود. به عنوان مثال تصحیح نقطه صفر وسیله اندازه گیری که به صورت دوره ای انجام می پذیرد، استفاده مجدد از آن را امکان پذیر می نماید. چنانچه نقطه صفر تغییر کرده باشد ، با تصحیح مجدد می توان وسیله اندازه گیری را تنظیم نمود.

4-  عدم کالیبراسیون : در این روش بدون انجام بازرسی و تصمیمات لازم از دستگاه اندازه گیری استفاده می شود . در این حالت به دلیل آنکه مقدار بعضی از خطاهای مشخص دستگاه از حدود کنترل تعریف شده برای وسیله اندازه گیری در فرایند تولید کوچکترند، بدون انجام کالیبراسیون دوره ای از وسیله اندازه گیری استفاده می شود .

پس از انجام کالیبراسیون وضعیت کالیبراسیون ابزار باید مشخص باشد . این بدین معنی است که به طریقی ابزارهایی که کالیبره شده اند را مشخص کنیم . برای این منظور معمولا از یک برچسب کالیبراسیون استفاده می شود .توصیه می شود که این برچسب با برچسبی که برای شناسایی ابزار استفاده می شود متفاوت باشد . مواردی که باید در وضعیت کالیبراسیون مشخص شوند عبارتند از :

1-  کالیبره بودن ابزار

2-  دقت و صحت واقعی ابزار

3-  تاریخ انجام کالیبراسیون بعدی

4-  محدودیت های کاربرد و استفاده از ابزار

بعداز انجام کالیبراسیون سوابق کالیبراسیون باید نگهداری شود دلایل نگهداری این سوابق عبارتند از :

1-  امکان بررسی وضعیت و تغییرات ابزار در طول زمان جهت تعیین توالی انجام کالیبراسیون و نحوه بکارگیری ابزار

2-  اثبات ادعای کالیبره بودن ابزار

3-  سوابق کالیبراسیون باید موارد زیر را شامل شود :

·      اطلاعات شناسایی دقیق ابزار مورد نظر (نوع ، نام ، شماره سریال و ...)

·      نام مسئول و محل نگهداری

·      تاریخی که کالیبراسیون انجام شده است

·      نتیجه کالیبراسیون در قالب مقادیر خوانده شده پیش از تنظیم و پس از تنظیم برای هریک از پارامترهای مورد کالیبراسیون (این مورد برای بررسی وضعیت و روند تغییرات ابزار ضروری است(

·      تاریخ کالیبراسیون بعدی

·      حدود خطای قابل قبول

·      شماره سریال استانداردهایی که برای کالیبره کردن ابزار به کار رفته اند

·      شرایط محیطی در حین کالیبراسیون

·      بیان مقدار خطای احتمالی (در قالب دقت و صحت(

·      جزئیات تمامی تنظیمات ، خدمات ، تعمیرات و تغییراتی که انجام شده است

·      نام شخصی که عمل کالیبراسیون را انجام داده است

·      جزئیات هر گونه محدودیت استفاده

 منبع تئوری:   

www.wikipedia.org

www.kpp.co.ir

کالیبراسیون پیپت ژوژه (آزمایشگاه)

موضوع آزمایش: کالیبراسیون پیپت ژوژه

هدف آزمایش: آشنایی با مفهوم و روش کالیبراسیون در آزمایشگاه که عملی است برای تطبیق لوازم آزمایشگاهی با شرایط محیطی

وسایل مورد نیاز:

بالن حجمی، پیپت 25 ml، ترازو، پوار، آب مقطر، بشر

روش کار:

برای این آزمایش دو عمل را باید در دستور کار خود قرار داد. توزین بالن حجمی خالی با درب آن و توزین بالن حجمی با درب آن در زمان اضافه شدن آب مقطر.

ابتدا بالن حجمی را برداشته و درب آن را می گذاریم و بر روی ترازو قرار داده و وزن نمایش شده را یادداشت می کنیم. (وزن بدست آمده برای این گروه، برای یک بالن حجمی 100 ml،47 gr است (m₁))

سپس بوسیله ی پیپت 25ml  و پوار مقدار 25ml  آب مقطر را به صورتی کاملا درست و دقیق برداشته و به بالن حجمی خود اضافه می کنیم و حال بالن محتوی آب مقطر را وزن کرده و عدد به نمایش درآمده را یادداشت می کنیم. (وزن بدست آمده برای این گروه، 9/71 gr است (m₂))

حال بر اساس دانسیته ی آب در دمای 25 درجه سانتیگراد: 99707/0 و بر اساس معادلات زیر ضریب تصحیح را بدست می آوریم.

m₂ – m₁ = جرم آب مقطر

= 71/9 – 47 = 23/9 جرم آب مقطر

d = m / v -------> 0/99707 = 23/9 / v ------> v = 23/970 ml

(حجم بدست آمده = 970/23 میلی لیتر)

نتیجه آزمایش:

ضریب تصحیح = حجم بدست آمده / مقدار واقعی (25 ml)

= 23/97 / 25 = 0/95 ضریب تصحیح

·      هر چه ضریب تصحیح به یک نزدیک تر باشد جواب صحیح تر است.

خطای آزمایش:

در این آزمایش خطاهایی وجود داشته مانند، خشک نبودن دقیق ظروف، اشتباه در اندازه گیری دقیق آب مقطر در اثر دقت شخص آزمایش کننده.

جلسه ی اول 90/07/23

مقدمه و تاریخچه

هر چند تاریخ دقیقی از آگاهی بشر در مورد رشد، حضور و نقش رشد میکروارگانیزم ها در مواد غذایی در دسترس نیست، شواهد موجود نشان می دهد، بشر قبل از کشف علم میکروبیولوژی از حضور موجودات ذره بینی در مواد غذایی و تغییراتی که این موجودات ایجاد می کنند آگاهی داشت.

دوران قبل از شناخت، علومی نظیر باکتریولوژی، دوران قبل از علوم جدید (Prescientificera) نام گرفت. دوران قبل از علوم جدید خود به دو دوره ی جمع آوری مواد غذایی (Food gathering period) و دوره ی تولید مواد غذایی    (Food producing period) تقسیم می شود.

دوره جمع آوری مواد غذایی از زمان خلقت بشر یعنی از یک میلیون سال قبل تا بیش از 8 هزار سال قبل می باشد که در طول این دوره احتمالا انسان گوشت خوار بوده و به تدریج از مواد غذایی گیاهی در برنامه غذایی خود استفاده کرد. احتمالا انسان در همین دوره فن پخت و پز را برای اولین بار آموخته است.

دوره تولید مواد غذایی، ضاهرا از 8 تا 10 هزار سال قبل شروع شده و تا حال ادامه داشته است. مشکل فساد و مسمومیت های غذایی در همین دوره مطرح شد و مسائلی چون انتقال بیماری ها توسط مواد غذایی و فساد آن ها به دلیل روش های نامناسب نگهداری با پیدایش غذاهای آماده بیشتر شد.

فساد مواد غذایی آماده، ظاهرا از 6 هزار سال قبل از میلاد مسیح شناخته شد. اولین دیگ های بخار در حدود 8 هزار سال قبل در خاور نزدیک ساخته شده است و هنر طباخی غلات، آبجو سازی و نگهداری مواد غذایی در همین دوره شروع گردیده و توسعه یافت. بنابر شواهد موجود بابلی ها اولین کسانی بودند که در حدود 7 هزار سال قبل از میلاد مسیح، دست اندرکار تهیه و ساخت آبجو بودند. عقیده بر این است که حدود 3 هزار سال قبل از میلاد، سامری ها به پرورش دام و تهیه مواد لبنی پرداختند. هم چنین گزارش هایی مبنی بر استفاده از شیر یا کره و پنیر توسط مصری ها در همان زمان موجود است.

یهودی ها نیز نمک بدست آمده از دریا را برای محافظت مواد غذایی مختلف استفاده می کردند و چینی ها و یونانی ها در این سال ها از نمک در تولید غذاها استفاده می کردند.

در حدود 3500 سال پیش از میلاد مسیح انواع شراب توسط آشوری ها تهیه شد. بابلی ها و مردم چین باستان در حدود 1500 سال قبل از میلاد مسیح، سوسیس های تخمیری را تهیه و استفاده می کردند. سایر روش های نگهداری مواد غذایی که در خلال این دوره مورد استفاده قرار گرفته، عبارتند از استفاده از روغن کنجد و زیتون.

روس ها در حدود هزار سال قبل از میلاد مسیح در نگهداری انواع گوشت به استثناء گوشت گوساله مهارت داشتند و بنا بر نظریه یکی از فلاسفه یونان از برف برای طولانی تر کردن زمان نگهداری گوشت ها و مواد غذایی فساد پذیر استفاده       می کردند.

دود دادن گوشت ها به عنوان یک طریقه ی نگهداری و ممانعت از فساد و هم چنین تهیه و ساخت پنیر در خلال این دوره بوجود آمد. ظاهرا پیشرفت های اندکی در جهت درک و شناخت علت مسمومیت و فساد مواد غذایی از زمان تولد مسیح تا 11 قرن بعد از آن که مسمومیت ارگوت (Ergot poisoning) شناخته شد، صورت گرفت. مسمومیت ارگوت توسط قارچی به نام Claviceps که بر روی چادار و سایر حبوبات رشد می کند، بوجود می آید که منجر به مرگ و میر متعدد طی سالهای قرون وسطی شد. به طوری که در سال 1943 میلادی بیش از چهل هزار فرانسوی توسط مسمومیت ارگوت درگذشتند. علت اصلی این مسمومیت که یک توکسین (Toxin، سم) قارچی است که هنوز در آن زمان شناخته نشده بود.

بنابر گزارش های موجود در سال 1156 میلادی، قصابان با گوشت های قابل فروش و غیر قابل فروش آشنا شدند و در سال 1276 قانونی جهت ذبح و بازرسی گوشت برای کشتارگاه های عمومی آکسبورگ تدوین شد. انسان در اواخر قرن 13 به خصوصیات کیفی گوشت آگاه بود. اما این سوال مطرح است که آیا انسان در در آن زمان به رابطه ی بین کیفیت گوشت و میکروارگانیزم ها واقف بوده است یا خیر؟

اولین کسی که احتمالا به تاثیر میکروارگانیزم ها در فساد مواد غذایی اشاره کرد، راهبی به نام کیرچر (Kirchir) بوده است. او در سال 1658 میلادی مواد فساد پذیری نظیر گوشت، شیر و ... را بررسی کرد و موجودات زنده ای که با چشم        غیر مسلح رویت کرد، کرم نامید و توضیحات این کشیش دقیق نبود و مشاهداتش هم مورد قبول قرار نگرفت. پس از آن شخصی به نام اسپالانزانی (Spallanzani) در سال 1765 میلادی نشان داد، آب گوشت گوساله ای که به مدت یک ساعت جوشانده و سپس به خوبی درب بندی شده بود، به صورت استریل باقی مانده و فاسد نمی گردد. اسپالانزانی این آزمایش را برای رد تئوری تولید مثل خود به خودی انجام داد. او با این وجود نتوانست منتقدان این نظریه را متقاعد سازد، زیرا آن ها بر این عقیده بودند که اسپالانزانی اکسیژنی را که برای تولید مثل خود به خودی ضروری بوده را از محیط خارج کرده است.   بعد ها فرد دیگری به نام شوان در سال 1837 میلادی نشان داد که محلول های حرارت داده شده در حضور هوا استریل باقی می ماند. هدایت هوا از طریق مارپیچ هایی حرارت داده شده به محلول ها انجام شد. اگر چه هر دو محقق فوق معتقد به حفاظت غذا از فساد توسط حرارت دیدن بودند اما نتوانستند کاربرد اصلی حرارت را در این زمینه توجیه کنند.

واقعه ای که منجر به بروز بسته بندی مواد غذایی در قوطی شد بدین قرار است که حکومت فرانسه یک جایزه ی 12 هزار فرانکی برای کشف یک روش قابل قبول و علمی جهت نگهداری مواد غذایی پیشنهاد کرد. در این دوره یک قناد پاریسی به نام نیکولاس آپرت (Nicholas Appert) در سال 1809 میلادی موفق شد که گوشت را در داخل ظرف شیشه ای که طی  دوره های زمانی مختلف حرارت دیده بودند، نگهداری کند. این کشف از سال 1810 به بعد، صورتی عام پذیرفت و کشف این قناد پاریسی همان طور که امروزه مشخص شده، مبدا صنعت کنسرو سازی محسوب می شود. این روش مدت ها با عنوان اپرتیزیشن (Appertization) شناخته می شد. محقق دیگری به نام لئون هوک (Leeuiwen Hook) در سال 1683 در هلند باکتری ها را بوسیله ی یک میکروسکوپ مورد آزمایش و شناسایی قرار داد. اما بعید به نظر می رسد که آپرت از چنین نکته ای مطلع بوده است، چرا که وی دانشمند نبوده و گزارش کار هوک به زبان فرانسه در دسترس او قرار نگرفته بود. اولین کسی که به اهمیت و تاثیر میکروارگانیزم ها در مواد غذایی پی برد و در این زمینه تحقیق کرد، پاستور بود. او برای اولین بار در سال 1837 به ترش شدن شیر بوسیله ی میکروارگانیزم ها اشاره کرد و در حدود سال 1860 میلادی جهت از بین بردن میکروارگانیزم های موجود در شراب و آبجو از حرارت استفاده کرد، این عمل در حال حاضر مربوط به پاستوریزاسیون است.

ویژگی های درونی و عوامل خارجی ترکیبات غذایی موثر بر فعالیت میکروارگانیزم ها

ممکن است روی یک ماده غذایی میکروارگانیزم های مختلفی باشد و وقتی وجود آن بررسی شود، عوامل موثری از ماده ی غذایی مشاهده می شود. هر میکروارگانیزم شرایط خاصی برای حیات خود دارد که در چهارچوب عوامل خارجی و داخلی  ماده ی غذایی بررسی می شود. در مواد غذایی اکثر میکروارگانیزم ها فساد و تخریب و مسمومیت به بار می آورند. عوامل درونی شرایط ذاتی و عوامل خارجی شرایط محیطی رشد هستند.

با فاصله گرفتن از عوامل درونی و بیرونی موثر بر میکروارگانیزم می توان آن را به خوبی کنترل کرد.

عوامل درونی:

1.   PH: هرماده غذایی PH خاص خود را دارد.

2.   رطوبت: از اساسی ترین و ضروری ترین نیاز های یک میکروارگانیزم است به گونه ای که در صورت نبودن رطوبت رشد میکروارگانیزم ها مختل می شود. (در عمل فریز کردن مواد غذایی می توان مشاهده کرد که رشد میکروارگانیزم ها متوقف شده است که این مسئله حاکی از نبود رطوبت است.)

3.   پتانسیل اکسیداسیون – احیا (Eh): مربوط به وجود اکسیژن و نیاز اکسیژنی باکتری ها می باشد.

4.   ترکیبات مغذی: برای هر ماده ای متفاوت است و تاثیر مهمی بر رشد میکروارگانیزم ها دارد و در صورت وجود بیشتری از این نوع ترکیبات، میکروارگانیزم می تواند توان خود را در شرایط نامساعد Eh، PH، اکسیژنی تحمل کند.

5.   ساختار بیولوژیک مواد غذایی (شرایط فیزیولوژیک): مانند بخش پوست و یا سطح مواد غذایی.

6.   ترکیبات ضد میکروبی:  مانند آلیسین در سیر، تیمور و لیزوزین در پوست تخم مرغ (به دلیل وجود این ترکیب بر روی پوست تخم مرغ باید از شستشوی سطح تخم مرغ خودداری کرد.

عوامل خارجی:

1.  رطوبت نسبی در اطراف ماده ی غذایی

2.  درجه حرارت نگهداری

3.   حضور و غلظت گاز های اتمسفر (در انبار ها و مراکز نگهداری مواد غذایی می توان به کمک گاز های اکسیژن و N₂ شرایط گاز های محیط را کنترل کرد.)

4.   حضور سایر میکروارگانیزم ها

/div

سرفصل های میکروبیولوژی مواد غذایی

میکروبیولوژی مواد غذایی:

سرفصل های نظری:

طبقه بندی میکروارگانیزم های مهم در صنایع غذایی (باکتری و قارچ)، عوامل موثر بر رشد میکروارگانیزم های در مواد غذایی (اعم از عوامل بیرونی و درونی مانند رطوبت، فعالیت آبی، PH ، EH، مواد غذایی مغذی و ساختمان مواد غذایی)، تعریف و چگونگی آلودگی و فساد مواد غذایی توسط میکروارگانیزم ها (آنزیمی، شیمیایی و ...) تغییرات فیزیکی و شیمیایی حاصل از فساد مواد غذایی، روش های نگهداری مواد غذایی از دسترس میکروارگانیزم ها، روش های معمولی و مدرن شمارش باکتری ها در غذا. میکروارگانیزم ها و چگونگی کنترل آن ها در ارتباط با غذا (حرارت مرطوب، رفتار میکروارگانیزم ها در دماهای پایین، اثر خشک کردن و تغلیظ بر فعالیت میکروارگانیزم ها، اثر افزودن مواد شیمیایی بر فعالیت میکروارگانیزم ها، اثر بسته بندی های مختلف بر مرگ و میر میکروارگانیزم ها، اثر متقابل فعالیت میکروارگانیزم ها بر هم) مسمومیت و عفونت با منشائ غذایی، میکروبیولوژی گوشت و فراورده های گوشتی، میکروبیولوژی ماکیان، میکروبیولوژی تخم مرغ و فراورده های آن

سرفصل های عملی:

چگونگی نمونه برداری و کشت میکروارگانیزم های فساد زا و مسمومیت زا در صنایع غذایی، چگونگی تشخیص میکروارگانیزم های ارائه شده در قسمت تئوری (سالمونلوزیس، استافیلوکوکی، ویبریو پاراهمولیتیکوس، باسیلوس سرئوس، بوتولیسم، کلیستریدیوم پرفریژنس، شیگلوزیس، E.coli، انتروپاتوژنیک و ...)، ارزیابی کیفی شیر و گوشت از نظر میکروبیولوژی، تعیین Dvalue و Zvalue برای یک نوع باکتری، بررسی اثر عوامل نگهداری بر رشد میکروارگانیزم های مختلف، بررسی اختلاف اثر دمای اعمال شده بر مواد غذایی بر میکروارگانیزم های حساس به حرارت و مقاوم به حرارت، انکوباتور گذاری چند نمونه محصول بسته بندی شده و بررسی آن از نظر آلودگی میکروبی.

تهیه یخ داغ

بدون تردید هرگاه صحبت از یخ می‌شود همه ما به یاد سرما می‌افتیم اما این بار می‌خواهیم شما را با نوعی یخ آشنا کنیم که برخلاف یخ‌های معمولی به جای این که سرد باشد داغ است. سدیم استات و یا به عبارت دیگر همان یخ داغ ماده شیمیایی عجیب و منحصر به فردی است که شما می‌توانید آن را به آسانی و با استفاده از مقداری سرکه و جوش‌شیرین تهیه کنید.

اگر سدیم استات را تا دمایی پایین‌تر از نقطه ذوب آن سرد کرده و سپس آن را به شکل بلوری درآورید یخ داغ تهیه کرده‌اید. از آنجایی که این فرآیند گرمازاست بنابراین ماده یخی شکل حاصل از آن در نتیجه حرارت آزاد شده در جریان این فرآیند داغ و سوزان خواهد بود. انجماد سدیم استات مایع تا حدی سریع انجام می‌شود که همزمان با ریختن آن می‌توانید شکل خاصی را به آن بدهید.

در یک ظرف یک لیتر سرکه را با چهار قاشق غذاخوری جوش‌شیرین ترکیب کرده و محتوی ظرف را برای مدت زمان کوتاهی به‌هم بزنید. در نتیجه واکنش شیمیایی انجام شده بین این دو ماده سدیم استات و گاز دی‌اکسید کربن حاصل می‌شود.

توجه داشته باشید که اگر جوش‌شیرین را به آرامی به سرکه اضافه نکنید آتشفشانی در ظرف شما ایجاد خواهد شد که از کناره‌های ظرف به بیرون می‌ریزد. از آنجایی که سدیم استات حاصل بسیار رقیق است لازم است آن را برای مدت زمان کوتاهی بجوشانید تا غلیظ‌تر شود.

این کار را تا زمانی ادامه دهید که در سطح محلول یک پوسته کریستالی تشکیل شود. با توجه به شدت حرارت و مدت زمانی که این محلول در معرض حرارت قرار می‌گیرد تا غلیظ شود رنگ نهایی آن متفاوت خواهد بود. پس از آن بلافاصله سطح محلول را بپوشانید تا از تبخیر آن جلوگیری شود. اگر بلورهایی در محلول شما شکل گرفته است باید مقداری آب با سرکه به آن اضافه کنید. پس از آن می‌توانید آن را در یخچال قرار دهید تا یخ بزند.

در حقیقت سدیم استات موجود در این محلول به دست آمده که در یخچال قرار گرفته است نمونه‌ای از یک مایع ابرسرد است.

اگر دمای محیط کمتر از نقطه ذوب سدیم استات باشد، این ماده به شکل مایع خواهد بود اما شما می‌توانید با اضافه کردن یک قطعه کریستالی کوچک از سدیم استات و یا لمس کردن سطح محلول با یک قاشق و یا حتی انگشت دست‌تان فرآیند تشکیل بلور در این محلول را راه‌اندازی کنید.

همزمان با تشکیل یخ، گرما آزاد خواهد شد و شما می‌توانید به آسانی حرارت خارج شده از ظرف محتوی محلول را احساس کنید. سدیم استات یک ماده شمیایی بی‌خطر است و بنابراین می‌توانید با خیالی آسوده این آزمایش علمی را تجربه کنید.

معمولا از این ماده به عنوان یک طعم‌دهنده خوراکی و برای بهبود طعم و مزه غذاها استفاده می‌شود و این در حالی است که می‌توان آن ‌را به عنوان یک ماده شمیایی فعال در مواد غذایی که به صورت گرم بسته‌بندی می‌شوند نیز استفاده کرد و اما نکته جالب توجه این که حرارت و گرمای حاصل از انجماد این ماده خطراتی مشابه آسیب‌های ناشی از سوختگی‌های معمولی را به همراه نخواهد داشت.

اگر محلولی را که در حال انجماد است در ظرف دیگری بریزید می‌توانید آن را به شکل دلخواه خود درآورید، البته باید این نکته را مورد توجه قرار دهید که این مجسمه یخی قابلیت ذوب مجدد را نیز دارد.

سرفصل های کنترل کیفی مواد غذایی

کنترل کیفی مواد غذایی:

سرفصل های نظری:

تاریخچه کنترل کیفیت، سازماندهی واحد کنترل کیفیت و رابطه میان آن با سایر قسمت های واحد تولیدی، مفاهیم اساسی در کنترل کیفیت، مزایا و هزینه های کنترل کیفیت، روش های ارتقاء کیفیت، عوامل موثر بر کیفیت مواد غذایی (عوامل شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی و حسی)، روش های انجام آزمون حسی، مراحل اصلی در کنترل کیفی مواد غذایی، آشنایی با سیستم های مدیریت و ارتقاء کیفیت ( ISO9000، ISO 14000، TQM، HACCP) کابرد آمار در کنترل کیفیت (روش های جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، نمودار های توزیع فراوانی، توزیع های احتمالی)، کنترل آماری کیفیت در حین فرآیند (SPC) (رسم نمودار های کنترل برای متغیر های کمی RX و رسم نمودار های کنترل برای وصفی های P , C , U , … و محاسبه کارایی فرایند)، نمونه برداری، طرح های نمونه گیری به منظور پذیرش( سطح کیفیت پذیرش، طرح های یک بار، جفت و چند بار نمونه گیری و بازرسی نرمال، تنگ تر شده و کاسته شده)، بررسی کنترل کیفیت در یک واحد صنایع غذایی.

سرفصل های عملی:

اهمیت اجرای روش های کنترل کیفی، تشکیل پاتل چشایی و اجرای تست های چشایی گوناگون، نمونه برداری از مصولات غذایی، رسم نمودار های X , R , C , P  ارزیابی محصولات غذایی از نظر شاخص های شیمیایی  و میکروبی

بدست آوردن محلول رقیق از محلول غلیظ تر (گزارش)

عنوان آزمایش :

بدست آوردن محلول رقیق از محلول غلیظ تر

هدف آزمایش :

بدست آوردن 250 میلی لیتر محلول KCl  0.2M از محلول  KCl 2M

وسایل مورد نیاز :

1.بالون حجمی به حجم 100 میلی لیتر

2.بالون حجمی به حجم 250 میلی لیتر

3.پیپت مدرج

مواد مورد نیاز :

1.14.91گرم پتاسیم کلرید (KCl)

2.آب مقطر (H2O)

تئوری آزمایش:

این آزمایش در کل در دو بخش انجام می شود که در ابتدا 100 میلی لیتر محلول KCl 2 مولار را با استفاده از پودر جامد KCl بدست می آوریم و در مرحله بعد از همان محلول بدست آمده  250میلی لیتر محلولKCl 0.2 مولار بدست می آوریم .از این آزمایش بطور کلی برای بدست آوردن محلول رقیق تر از محلول غلیظ به کار می رود که در آزمایش های طولانی از این آزمایش برای رسیدن به اهداف بزرگتر استفاده می شود .

شرح آزمایش :

آزمایش به این صورت است که برای بدست آوردن محلول پتاسیم کلرید  2مولار ، بعد از اینکه بالون حجمی 100 میلی لیتری را تا بیش از نصف از آب مقطر پر کردیم ، بعد از آن 14.91 گرم ماده پتاسیم کلرید را که طبق محاسبات زیر بدست می آوریم ، به آب اضافه می کنیم و بعد ما بقی حجم بالون را با آب مقطر تا خط نشانه پر می کنیم که بعد از هم زدن محلول ، به محلول پتاسیم کلرید 2 مولار می رسیم .

FwKCl=74.56 g

? g KCl = 100ml محلول x (2mol KCl/1000ml(aq)) (74.56g KCl/1 mol KCl)

در قدم بعد برای بدست آوردن 250 میلی لیتر محلول 0.2 مولار از محلول 2 مولار ، طبق محاسبات زیر 25 میلی لیتر از محلول پتاسیم کلرید 2 مولار را بوسیله پیپت برداشته و به بالون حجمی 250 میلی لیتری انتقال می دهیم ، سپس در قدم آخر کل حجم مابقی بالون 250 میلی لیتری را تا خط نشانه با آب مقطر پر می کنیم که در این صورت محلول پتاسیم کلرید 0.2 مولاری به حجم 250 میلی لیتر بدست خواهد آمد .

M1 V1  =  M2 V2 ––––> (2M) V1 = (0.2M) (250ml)

محلول رقیق = محلول غلیظ 

––––> KCl 2M از محلول r1  = 25 ml

نتیجه گیری : با توجه به تئوری آزمایش توانستیم در گام اول با اندک خطا به 100 میلی لیتر پتاسیم کلرید 2 مولار برسیم و در مرحله دوم توانستیم طبق محاسبات از 100 میلی لیتر پتاسیم کلرید 2 مولار ، 250 میلی لیتر پتاسیم کلرید 0.2 مولار بدست آوریم

ساختمان دانشگاه بر روی نقشه

ساختمان جدید

محوطه در پشت ساختمان است.










کلاس 5



کلاس 8

ساختمان قدیم