دانشجویان مواد دانشگاه تجن

گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید، هیچ راهی نیست که آن را نیست پایان، غم مخور

دانشجویان مواد دانشگاه تجن

گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید، هیچ راهی نیست که آن را نیست پایان، غم مخور

مشاهده ماکروسکوپی کپک و مخمر در آرد

مشاهده ماکروسکوپی کپک و مخمر در آرد:

روش:

·     نمونه ی آرد را به وسیله ی ترازو به میزان 10 گرم وزن می کنیم و در یک ظرف می ریزیم.

·     مقدار 90 میلی لیتر آب مقطر را با استوانه مدرج اندازه گرفته و به ظرف اضافه می کنیم.

·     با یک همزن شیشه ای آرد و آب مقطر را هم می زنیم

·     5-10 دقیقه صبر کرده تا دو تشکیل ایجاد شده که یک فاز رسوب ایجاد شده و دیگری مایعی شفاف می باشد.

·     از مایع شفاف ایجاد شده یک میلی لیتر برداشته و در پلیت می ریزیم و سپس 10-15 میلی لیتر محیط کشت YGC به آن اضافه می کنیم و دوران می دهیم.

·     در انکوباتور با شرایط دمایی 20-25 درجه سانتی گراد به مدت 5 تا 7 روز قرار می دهیم.

مشاهده ی میکروسکوپی کپک و مخمر

مشاهده ی میکروسکوپی کپک و مخمر در آرد:

مشاهده ی میکروسکوپی به سه روش با استفاده از معرف های رنگی مختلف انجام می شود که این سه معرف عبارتند از پتاس 30%، پتاس گلایسین 20% و لاکتوفنول کاتن بلو. از آن جایی از قلیا و پتاس برای مشاهده استفاده می شود که باعث می شوند ساختار قارچ بهتر دیده شود.

با مشاهده میکروسکوپی قارچ ها، بر اساس ساختمان قارچ می توان نوع قارچ را تعیین کرد. مثلا با وجود میسیلیوم یا عدم وجود آن و این که میسیلیوم دیواره عرضی دارد یا خیر می توان نوع قارچ ها را تشخیص داد.

روش:

·     ابتدا یک لام برداشته و سپس یک قطره KOH 30% بر روی آن می ریزیم.

·     با استفاده از یک آنس حلقوی، از محیط کشت داده شده ی کپک و مخمر، یک ذره ی کوچک از کپک یا مخمر برداشته و در پتاس موجود بر روی لام پخش می کنیم.

·     یک لامل را بر روی نمونه قرار می دهیم و نمونه را روی شعله فیکس می کنیم.

·     حال نمونه را در زیر میکروسکوپ مشاهده می کنیم.

کاربرد افزودنی های ضد میکروبی و حداکثر مقدار مجاز

کاربرد افزودنی های ضد میکروبی در مواد غذایی مختلف:

نوع محصول غذایی

اسید بنزوییک و بنزوئات سدیم

متیل و پروپیل پرابن

سوربات ها

پروپیونات ها

سولفیت ها

استات ها و دی استات ها

نیتریت و نیترات

اکسید اتیلن

اکسید پروپیلن

نوشابه های گازدار

شربت های نوشیدنی

نوشیدنی های میوه ای

آب میوه ها

آبجو

پنیر

مارگارین

کلوچه ها

پرکننده های کلوچه

سوسیس

ماهی

انواع سالاد و سس سالاد

میوه ها و سبزی های خشک

میوه ها و سبزی های تازه

خیار شور و ترشی لیته

زیتون و کلم ترش

ادویه جات

نشاسته

+

+

+

+

 

 

+

 

+

 

 

+

 

 

 

+

+

+

+

+

+

 

 

+

+

+

 

+

+

 

 

+

 

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

 

+

 

 

 

 

 

+

 

+

+

+

 

 

+

+

 

 

 

 

 

 

 

+

 

 

+

 

 

 

 

 

 

 

+

+

 

 

+

 

 

 

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

+

حداکثر مقدار مجاز ترکیبات ضد میکروبی در مواد غذایی

ماده نگهدارنده

غلظت مجاز

اسید بنزوییک

متیل پاربن

پروپیل پاربن

اتیل پاربن

نیترات سدیم

نیتریت سدیم

سوربات ها

استات ها

اکسید پروپیلن

اکسید اتیلن

سولفیت ها

ناتامایسین

0/1 % تحت پوشش ضوابط تولید (GMPs)

0/1 % تحت پوشش  GMPs

0/1 % تحت پوشش  GMPs

غیر مجاز

500 ppm

200 ppm

تحت پوشش GMPs

تحت پوشش GMPs  با غلظت های بین 0/25 – 9 %

300 ppm در کاکائو، صمغ ها، نشاسته، ادویه جات، مغز های آجیلی (به غیر از بادام زمینی)

بقایای آن از 50 ppm تجاوز نکند

تحت پوشش GMPs

200 تا    300 ppm به صورت غوطه وری، پاششی یا محلول


مواد نگهدارنده

مواد نگهدارنده

مقدمه:

افزودنی های غذایی به هر ماده یا مخلوطی از مواد گفته می شود که به هنگام تولید، فراورده، نگهداری یا بسته بندی به مواد غذایی افزوده می شوند. یعنی افزودنی غذایی به یک ماده افزودنی عمدی گفته می شود. آن دسته از افزودنی های غذایی که اختصاصا برای جلوگیری از فساد یا تجزیه ی یک ماده غذایی افزوده می شوند، نگهدارنده ی شیمیایی نامیده می شوند. یکی از اهداف اصلی استفاده از نگهدارنده های شیمیایی جلوگیری از از رشد و فعالیت میکروارگانیزم هاست. مواد نگهدارنده با دخالت در غشای سلولی، فعالیت آنزیمی یا ساختار ژنتیکی، بر میکروارگانیزم ها اثر بازدارندگی دارند.

معرفی برخی از نگهدارنده ها:

بنزوات ها: نمک سدیم اسید بنزوئیک با کاربردی گسترده در مواد غذایی که در PH خنثی تقریبا بی اثر است و با افزایش اسیدیته، اثر آن افزایش می یابد و بهترین PH برای تاثیر بنزوات سدیم 2/5 تا 4 است که از رشد باکتری ها جلوگیری می کند اما ممانعت از رشد بعضی از مخمر ها و کپک ها در PH های دیگری صورت می گیرد. دو استر پاراهیدروکسی بنزوییک اسید (متیل پارابن و پروپیل پارابن) و استر های بوتیل و اتیل در PH های بالاتر نسبت به بنزوات ها اثر بیشتری دارند.

سوربات ها: اسید سوربیک به صورت نمک های کلسیم، سدیم یا پتاسیم به عنوان یک افزودنی ضد میکروبی مستقیما در مواد غذایی و یا به صورت اسپری، غوطی وری یا پوشش روی مواد بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد. بر کپک ها و مخمر ها اثر بازدارندگی دارد ولی اثر آن بر باکتری ها کمتر است. بیشترین تاثیر در PH های پایین است و حداکثر مقدار مورد استفاده در PH های حدود 6/5 است. در PH های بالاتر از 4 از بنزوات ها موثرترند.

نیتریت ها و نیترات ها: ترکیبات مختلف این نمک ها در محلول ها و مخلوط های عمل آوری گوشت استفاده می شود. استفاده از نیترات ها محدود است. نیتریت ها به علت واکنش با آمین های نوع دوم و سوم و تشکیل نیتروزآمین سرطان زا می باشند. خاصیت بازدارندگی نیتریت ها بر کلستریدیوم بوتولینوم در فراورده های گوشتی تاکید شده است. نیترات ها بر تعداد محدودی از میکروارگانیزم ها تاثیر می گذارد و نگهدانده ی خوبی محسوب می شود.

اسید پروپیونیک: این اسید جزء بی‌ ضررترین اسیدهای آلی بوده چون در بدن به راحتی تجزیه شده و هیچ خطری را ایجاد نمی ‌کند. این اسید در نوعی خاص از پنیرها به نام پنیر سوئیس توسط پروپیونی باکتریوم تولید می شود. از نظر کاربردی در فرآورده‌های نانوایی انواع کیک‌ها به عنوان ضد کپک کاربرد دارد. مقدار مجاز مصرف آن در انواع کپک‌ها 1/0 % و در انواع پنیر 2/0 تا 5/0 درصد تعیین شده است. در عین حال با توجه به آن که در فرآورده‌های نانوایی کاربرد وسیعی دارد می ‌توان دریافت که بر مخمرها تاثیر نخواهد گذاشت.

قند و نمک: این ترکیبات aw را کاهش می دهند و ثر شدیدی بر میکروارگانیزم ها دارند.

الکل: اتانل موجب انعقاد و دناتوره شدن پروتئین های سلولی می شود و بیشترین اثر میکروب کشی را در غلظت های بین 70 و 95 % دارد.

فرمالدئید: افزودن این ترکیب در مواد غذایی مجاز نیست مگر غلظت های کمی که در اثر دود دادن وارد مواد غذایی        می شود. در برابر کپک ها، باکتری ها و ویروس ها موثر است.

اسید سیتریک: اگرچه این اسید به عنوان عامل ضد میکروبی محسوب می شود ولی به اندازه ی سایر اسید ها یا مواد نگهدارنده موثر نیست. این اسید بر روی باکتری های فاسد کننده ی آب گوجه فرنگی موثر است. عمل باکتریواستاتیکی این اسید در PH=5 کم بوده و با کاهش PH عمل ضد میکروبی افزایش می یابد.

اسید لاکتیک: عمل ضد میکروبی این اسید توسط کاهش PH تا حدی است که باکتری ها قادر به رشد نباشند. اسید لاکتیک در PH=5 یک ممانعت کننده ی عالی برای باکتری های مولد اسپور است ولی روی کپک ها و مخمر ها بدون تاثیر است.

منبع:

کتاب میکروبیولوژی مواد غذایی مدرن (جی – 2000)، جلد دوم

کتاب میکروبیولوژی مواد غذایی فریزر-دنیس


جلسه ی هفتم: 5/9/90

فساد تخم مرغ:

تخم مرغ از محصولاتی است که به طور طبیعی توسط ویژگی های درونی اش محافظت می شود، کوتیکول پوسته ی آهکی و غشای داخلی تخم مرغ از جمله موانع نفوذ میکرورگانیزم ها می باشند. کوتیکول از جنس پروتئین است و ضخامتی در حدود 0/01 میلی متر در سطح پوسته دارد. در صورت حضور این لایه امکان نفوذ باکتری از پوسته به درون تخم مرغ وجود ندارد ولی این لایه از طریق شستشو و به مرور زمان از بین می رود. پوسته دارای منافذی است که قطر آن در نقاط مختلف، متفاوت است. میکروارگانیزم هایی که اندازه ی کوچک تری از این حد داشته باشند می توانند از پوسته عبور کنند. در زیر پوسته غشای دو لایه ای وجود دارد که این دو لایه کاملا به هم چسبیده اند و فقط در انتهای تخم مرغ از هم باز می شوند و حفره ای را ایجاد می کنند که به آن کیسه ی هوا می گویند. غشای مذکور دارای منافذ بسیار ریزی است که امکان نفوذ میکروارگانیزم از این غشا به داخل تخم مرغ نیست اما به دلیل نازک بودن غشا امکان صدمه دیدن توسط میکروارگانیزم ها، درجه حرارت و ... وجود دارد.

در داخل سفیده ترکیبات ضد میکروبی مختلفی وجود دارد، لیزوزیم موجود در سفیده بر روی باکتری های G+ موثر است به علاوه کنالبومین و آویدین سفیده به ترتیب با آهن و بیوتین (ویتامین B1) کمپلکس داده و آن ها را از دسترس میکروارگانیزم ها دور نگه می دارد. از سوی دیگر به علت بالا بودن PH سفیده (9/3) رشد میکروارگانیزم ها در آن دچار وقفه می شود. (PH سفیده ی تازه حدود 7/6 تا 7/9 است و هر چه از زمان نگهداری آن می گذرد، PH بالاتر رفته به حدود 9 می رسد) ولی زرده ی تخم مرغ به علت PH=6/8 و وجود مواد غذایی کافی در آن مناسب برای رشد میکروارگانیزم هاست.

انواع فساد در تخم مرغ: در تخم مرغ دو نوع فساد باکتریایی و قارچی وجود دارد.

الف) فساد باکتریایی: رایج ترین انواع فساد باکتریایی عبارتند از:

1.   فساد سبز (Green rot): عامل اصلی این فساد سودومناس فلوئورسنس است. در موارد پیشرفته ممکن است، این فساد به سفیده هم سرایت کند و تمام تخم مرغ را در بر گیرد، در این مرحله بوی محسوس تعفن به مشام می رسد.

2.   فساد بی رنگ (Colorless rot): توسط سودومناس، آلکالیژنس و کلی فرم ها ایجاد می شود. حاصل رشد میکروارگانیزم ها لایه سفید رنگی است که زرده را می پوشاند و بنابراین تخم مرغ حالت بی رنگ و سفید به خود می گیرد و بوی تعفن در مراحل پیشرفته مشخص است.

3.   فساد سیاه (Black rot): عامل اصلی آن پروتئوس و سودومناس است. این باکتری ها H2S تولید می کنند که گاز H2S با آهن موجود در تخم مرغ ترکیب شده و سولفید آهن سیاه ایجاد می شود، در بعضی موارد گاز H2S تولیدی به قدری زیاد است که می تواند منجر به شکسته شدن تخم مرغ شود. پروتئوس بر روی پروتئین هایی با آمینو اسید گوگردی تاثیر          می گذارد.

4.   فساد قرمز (Red rot): گونه های مختلف سراتیا در صورت حضور و رشد می توانند این نوع فساد را ایجاد کنند و اختلاف عمده ی این نوع فساد در عدم ایجاد عطر و طعم زننده است.

5.   فساد صورتی (Pink rot): توسط گونه های مختلف سودومناس ایجاد می شود، لازم به ذکر است که گونه های مختلف سالمونلا از طریق آلودگی ثانویه وارد تخم مرغ شده و باعث مسمومیت مصرف کننده ی این تخم مرغ ها می شود. (سالمونلا حرارت پاستوریزاسیون را نمی تواند تحمل کند)

ب) فساد قارچی: عمده ترین قارچ هایی که امکان رشد بر روی سطح تخم مرغ را دارند. جنس های پنیسیلیوم (رنگ آبی مایل به سبز) و کلادوسپوریوم (سبز تیره تا سیاه) می باشند و با توجه به میسیلیوم تولیدی ایجاد لکه های رنگی می کنند که در مقابل نور قابل رویتند. رشد کپک ها در ناحیه ی کیسه ی هوا به دلیل حضور اکسیژن از شدت بیشتری برخوردار است. از گروه مخمر ها جنس رودوتورولا، در فساد تخم مرغ نقش بیشتری نسبت به سایر مخمر ها دارد.

فساد قند ها و آبنبات ها:

با توجه به رطوبت کم این محصولات چنان چه آن ها را به طور صحیحی تولید و فراوری و نگهداری کنیم ، به ندرت دچار فساد میکروبی خواهند شد. به هر حال مهم ترین باکتری های عامل فساد در آن ها عبارتند از باسیلوس ها و کلستریدیوم ها. لوکونستوک مزنترویدیس (Leuconostoc mesentroides) نیز یکی از باکتری های مشکل آفرین در صنعت قند      می باشد، چرا که پس از هیدرولیز مواد قندی، پلیمری از گلوکز به نام دکستران تولید می کنند که این پلیمر لزج و چسبناک سبب انسداد خطوط و لوله های عبور دهنده ی مخلوط ساکاروز می شود.

در صورت نگهداری مواد قندی در محیطی با رطوبت بالا، برخی از ارگانیزم ها در سطح خارجی آن رشد خواهند کرد. تورولا و گروه های اسموفیل (غلظت دوست) ساکارومایسس از مواد قندی با رطوبت بالا ایزوله (جداسازی) شده اند.

فساد ادویه جات:

ادویه جات دچار فساد میکروبی گسترده ای نمی شوند اما کپک ها و برخی باکتری ها روی آن دسته از ادویه هایی که فاقد ترکیبات ضد میکروبی و واجد رطوبت کافی هستند، رشد و تکثیر می یابند مثلا از خردل آماده سازی شده، مخمر ها و باکتری پروتئوس و گونه های مختلف باسیلوس جدا گردیده است که این فساد غالبا با تخمیر و تولید گاز همراه بوده است.

فساد مغزها:

مغزها عموما به دلیل چربی زیاد و رطوبت کم تا حدی در مقابل فساد باکتریایی مقاوم هستند، چنان چه رطوبت آن ها در حین برداشت زیاد باشد و یا در شرایط نامناسب نگهداری شوند، محیط مناسبی برای رشد و تکثیر کپک ها خواهند بود.

فساد فراورده های تخمیری:

ساور کرات (Sour crout): فراورده ی حاصل از تخمیر کلم تازه می باشد. PH نهایی این محصول  3/1-3/7 است.  فساد های عمده در ساور کرات عبارتند از نرم شدن که ناشی از فعالیت زود هنگام باکتری هاست که معمولا رشد و نمو خود را در محصول تولیدی آغاز می کنند، لزج شدن که این نوع فساد توسط گونه هایی مثل لاکتوباسیلوس کوکومریس (Lactobacillus cucumeris) و لاکتوباسیلوس پلنتاروم (L.plantarum) به ویژه در حرارت های بالا بوجود می آید، پوسیدن و گندیدن ناشی از فعالیت باکتری ها، کپک ها و مخمر ها می باشد، صورتی شدن به دلیل رشد گونه های مختلف تورولا به ویژه تورولا گلوتینیس (Torula glutinis) ایجاد می شود.

خیارشور: محصول دیگری است که PH آن در انتهای فرایند حدود 4 می باشد. سیاه شدن خیارشور ممکن است به دلیل پیگمان سیاه رنگ و محلول در آب باسیلوس نیگریکانس (B.nigricans) باشد. گونه های مختلف انتروباکتر، پدیکوکوس و لاکتوباسیلوس مسئول باد کردگی خیارشور است، ارگانیزم های پکتولیتیک از جمله جنس های باسیلوس، فوزاریوم، پنیسیلیوم، کلادوسپوریوم، آلترناریا، موکور، آسپرژیلوس و ... سبب نرم شدن خیارشور می شوند.

فساد مایونز، سس سالاد و ...:

با وجود این که میزان مواد مغذی این محصولات برای رشد اکثر میکروارگانیزم ها مناسب است، اسیدیته بالا و aw پایین   آن ها باعث محدود شدن فلور میکروبی به مخمر ها و تعداد بسیار کم از باکتری ها و کپک ها می شود. متخصصین مخمر زیگوساکارومایسس بیل (Zygosaccharomyces bail) را عامل ایجاد فساد در سس های سالاد و سس گوجه فرنگی معرفی کرده اند، علاوه بر این مخمر های جنس ساکارومایسس نیز در فساد مایونز، سس سالاد و سس فرانسوی موثر هستند. لاکتوباسیلوس برویس (Lactobacillus brevis) متداول ترین عامل فساد در این محصولات است. از طرفی در سس سالاد نیز گاز تولید می کنند. هم چنین بررسی های دیگر نشان داد که باسیلوس سابتیلیس (B.subtilis) و باسیلوس وولگاتوس (B.vulgatus) در فساد سس سالاد دخالت دارد.

جدا شدن فازهای امولوسیون از یکدیگر اولین نشانه ی فساد این محصولات محسوب می شود، با این وجود ممکن است تولید گاز و ایجاد بوی تند اسید بوتیریک قبل از این عمل صورت بگیرد.

فساد مواد غذایی کنسروی:

هدف از کنسرو کردن مواد غذایی از بین بردن میکروارگانیزم های موجود در آن هاست با این وجود چنین محصولاتی نیز در برخی موارد دچار فساد می شوند. عوامل زیر را می توان به عنوان دلایل اصلی فساد معرفی کرد:

·      صحیح نبودن فرایند حرارتی

·      صحیح نبودن فرایند خنک کردن

·      آلودگی قوطی در اثر نشت از طریق درب بندی

·      آلودگی قبل از فرایند

مطالعات انجام شده نشان می دهد که بار میکروبی کنسرو هایی که در اثر عدم کفایت فرایند حرارتی آلوده هستند، تابع PH محیط است و مواد غذایی را بر اساس  PH می توان به گروه های زیر تقسیم کرد:

1)  مواد غذایی کم اسید با PH بیش از 5 دارند مانند فراورده های گوشتی، مرغ، ماهی، حبوبات و برخی سبزی ها

2)  غذاهایی با اسیدیته متوسط که متوسط PH بین 4/5-5 دارند مانند سس ها، سوپ ها، اسپاگتی و برخی فراورده های گوشتی

3)  غذاهای اسیدی که PH بین 3/7-4/5 دارند مانند فراورده های گوجه فرنگی، کمپوت ها و آناناس و انجیر

4)  غذاهایی با اسیدیته بالا که PH کم تر از 3/7 دارند مانند ترشی ها، آب مرکبات و ریواس

فساد کنسروهای کم اسید یا اسیدیته ی متوسط: در مواد غذایی کم اسید یا اسیدیته ی متوسط، میکروارگانیزم های اسپورزا از گونه های هوازی اجباری، بی هوازی اختیاری و بی هوازی اجباری رشد می کنند.

الف) هوازی اجباری (Obligate aerob): این میکروارگانیزم ها برای رشد نیاز به اکسیژن دارند و در بسته های کنسرو معمولا اکسیژن مولکولی باقی نمی ماند. ایجاد این فساد نشان دهنده ی این است که هوا به نحوی در درون قوطی وجود دارد. عامل این فساد باکتری های جنس باسیلوس مانند باسیلوس سابتیلیس، باسیلوس مزنتریکوس، باسیلوس مایکوئید (B.mycoid) است. مقاومت حرارتی ارگانیزم های ایجاد کننده ی این نوع فساد متفاوت است و دامنه ی وسیعی را در بر می گیرد. حتی در 70 درجه سانتی گراد ممکن است رشد کنند.

ب) بی هوازی اختیاری (Facultative anaerobe): اسپورهای این میکروارگانیزم ها مقاوم تر از هوازی های اجباری است و بیشترین سهم را در فساد کنسرو دارد. مشخصه ی فساد حاصل از آن ها کاهش شدید PH محتوی بسته است. چون میکروارگانیزم های این گروه به کربوهیدرات های محتوی بسته حمله کرده و اسید سنتز می کنند، این نوع فساد یا فاقد گاز است یا مقدار گاز حاصل خیلی کم است بنابراین بسته های فاسد شده از این طریق باد کرده نبوده و در ظاهر سالم به نظر   می رسند و به همین جهت این نوع فساد را فساد ساور یا فساد مسطح (Flat sour) می نامند. سردسته ی میکروارگانیزم های این گروه باسیلوس استئاروترموفیلوس است که در دمای 50 تا 55 درجه سانتی گراد به خوبی رشد می کند و به ندرت ممکن است در درجه حرارت های کم تر از 38 درجه سانتی گراد رشد کند به همین جهت این نوع فساد بیشتر در مناطق گرمسیر یا انبارهای گرم اتفاق می افتد. از دیگر باکتری هایی که در این نوع فساد دخالت دارند، باسیلوس کواگولانس (B.coagolans) و باسیلوس ترمواسیدورانس (B.thermoacidurans) می باشند. ایجاد چنین فسادی می تواند ناشی از خنک کردن سریع قوطی های کنسرو و سپس خروج از اتوکلاو باشد.

معرف برموفنول آبی

Bromophenol blue
Properties
Molecular formula C19H10Br4O5S
Molar mass 669.96 g mol−1

معرف متیل زرد

Methyl yellow
Properties
Molecular formula C14H15N3
Molar mass 225.289 g.mol-1
Appearance Yellow crystals
Melting point

116 °C (decomp.)

Solubility in water 13.6 mg.l-1
log P 4.58

معرف مالاشیت سبز

Malachite green
Properties
Molecular formula C23H25ClN2 (chloride)
Molar mass 364.911 g/mol (chloride)

معرف متیل بنفش

Crystal violet
Properties
Molecular formula C25N3H30Cl
Molar mass 407.979 g mol-1
Exact mass 407.212825682 g mol-1
Melting point

205 °C, 478 K, 401 °F

Hazards
GHS pictograms The corrosion pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) The exclamation-mark pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) The health hazard pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) The environment pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)

معرف برموفنول آبی

Bromophenol blue
Properties
Molecular formula C19H10Br4O5S
Molar mass 669.96 g mol−1